De brief

“Ze zeggen dat kinderen onze toekomst zijn, maar wat zeg je van deze kinderen? Zij zullen nooit musicus, schoenmaker of coupeur worden. En ik stelde me vannacht helder voor, hoe heel deze lawaaiige wereld van bebaarde en bezorgde papaatjes en knorrige omaatjes en keukenprinsessen die kruidkoeken met honing bakken en ganzenekken braden, deze wereld van bruiloftsgebruiken, gezegden en sabbatsfeesten voor altijd in de grond verdwijnt, en na de oorlog gaat het leven weer tekeer maar zullen wij er niet zijn, wij zullen verdwenen zijn zoals de Azteken zijn verdwenen.” Dit schrijft een joodse moeder aan haar zoon, kort voordat ze met 12.000 andere inwoners van een Oekraïens getto door de nazi’s wordt vermoord. Haar brief is een fragment uit de roman Leven en lot van de joodse Sovjet-schrijver Vasilij Grossman (1905‑1964). Dit boek heeft in de Sovjet-Unie nooit mogen verschijnen. Inmiddels geldt het als de Oorlog en Vrede van de twintigste eeuw. Een Russische regisseuse, een Nederlandse actrice, een Oostenrijkse videokunstenaar en een Amerikaanse geluidsarchitect maken deze brief tastbaar in een uniek experiment met beeld en geluid. Bijzonder is de interactie van de literaire tekst, het geschreven woord en de multimediale taal van de voorstelling. De woorden krijgen vorm in licht-, geluids- en videobeelden, als een soort spiegeleffect van de brief, van herinneringen, van een leven… Een associatieve poëtische taal in Proustiaanse stijl doorbreekt de grenzen van de tekst, op zoek naar wat de woorden niet vertellen, naar wat onderhuids gebeurt. Het resultaat is een theaterstuk dat nieuwe, persoonlijke beelden mogelijk maakt. Een stuk dat, zonder te moraliseren, de pijn van een onmenselijk drama en het gevecht tegen de vergetelheid voelbaar maakt.